Τα αγόρια του Νίκελ του Colson Whitehead

 

Φαντάσου να είσαι ένα μικρό μαύρο αγόρι και να μεγαλώνεις στον αμερικανικό νότο τη δεκαετία του 1960. Φαντάσου να είσαι ευγενικός, πανέξυπνος και εργατικός, να αγαπάς τη γιαγιά σου που σε φροντίζει, να σέβεσαι τον δάσκαλό σου που σε στηρίζει και να ευγνωμονείς το αφεντικό σου που σου παρέχει ένα χαρτζιλίκι παράλληλα με τις σπουδές σου. Φαντάσου, τέλος, να σημειώνεις τόση πρόοδο που να είσαι έτοιμος να εγγραφείς, παράλληλα με την τελευταία τάξη του σχολείου σου, στο πρώτο έτος στο Πανεπιστήμιο.

Και τώρα φαντάσου πόσο εύκολα μπορούν να αλλάξουν όλα! Μια ατυχής συνάντηση σε συνδυασμό με μπόλικη προκατάληψη και μια βαθιά ριζωμένη, θεσμική ρατσιστική συμπεριφορά φέρνει τα πάνω κάτω στη ζωή σου και σε οδηγεί στη ζοφερή, βίαιη, τραυματική πραγματικότητα του Νίκελ. Ενός αναμορφωτηρίου που διαιωνίζει τη ρατσιστική βία και δημιουργεί ανεπούλωτα τραύματα στο σώμα και -κυρίως-στις ψυχές των μικρών μαθητών-τροφίμων του.

Κι όλα αυτά την εποχή που εμπνέεσαι από τα λόγια του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και θαυμάζεις την ακτιβιστική, ανθρωπιστική του δράση. Πώς μπορείς να σιωπήσεις; Πώς μπορείς να ανεχτείς το άδικο, το παράνομο, το βίαιο; Πώς, τελικά, μπορείς να συμβιβαστείς; Και τελικά πού θα σε οδηγήσει η ρομαντική προτροπή του Κινγκ «Ρίξτε μας στη φυλακή, και θα σας αγαπάμε και πάλι»;

Το βιβλίο είναι εξαιρετικά καλογραμμένο και ενδιαφέρον, με ζωντανούς διαλόγους, παραστατικούς χαρακτήρες και μια αναπάντεχη ανατροπή προς το τέλος. Αυτή η ανατροπή, καθώς και η διαπίστωση πως, έπειτα από τόσες δεκαετίες, έπειτα από τόσους αγώνες, θυσίες και αλλαγές, το θέμα του είναι εξαιρετικά επίκαιρο και πάντα παρόν ακόμα και στον σύγχρονο κόσμο, στις ΗΠΑ του 21ου αιώνα, αφήνει αναμφίβολα τον αναγνώστη με ένα πικρό, θλιβερό μειδίαμα.

Ροζάνα Κονδυλάκη